म चिकित्सक होइन, तर म केही अवश्य भन्न सक्छु। भन्छन् नि, ‘रोग लागेर उपचार गर्नुभन्दा रोग नै लाग्न नदिनु बेस।’ भरसक हामी सचेत हुनुपर्छ कि हामीलाई क्यान्सर नलागोस्। त्यसको लागि रोग नि*रोधक जीवनशैली अपनाउन नै आवश्यक छ। मलाई आफ्नो अनुभवले पनि केही कुरा सिकाएको छ।मैले जोड दिएको कुरा के हो भने, रोग लागेर उपचार गरिसकेपछिको जीवनमा फेरि पनि त्यो रोग फर्केर नआओस् भन्नको लागि मैले गर्नुपर्ने क्रियाकलाप हो। मैले अध्ययन गर्दै जाँदा हामीले भन्ने गरेको ‘हेल्दी लाइभस्टाइल’ को ’boutमा म बोलिहाल्छु। पढ्नेक्रम जारी राख्नुहोस्
Category Archives: स्वास्थ्य शिक्षा
क्यान्सरलाई जितेकी मनीषा कोइरालाले दिइन् क्यान्सरबाट जोगिने यस्ता टिप्स
Posted in जीबनशैली, थाहा पाईराखे राम्रो, सन्देश, स्वास्थ्य शिक्षा
डेंगुले अस्पतालमा ठेलमठेल
दिनेश गौतम
काठमाडौं : शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका डा.शेरबहादुर पुनलाई बिरामी जाँच्न भ्याइनभ्याइ छ । भन्छन्, ‘खाना खान पनि फुर्सद छैन ।’ उनी बिहान ९ बजे अस्पताल पुग्छन् । डेंगुको शंका गर्दै जाँच गर्न आएका बिरामीको लाइन हुन्छ । उपचारमा संलग्न चिकित्सक पानी पिउनै नपाई जाँच्न व्यस्त हुन्छन् । ‘बिरामीलाई सोध्ने र उनीहरूका जिज्ञासा समाधान गर्दा नै मुख प्याकप्याक हुन्छ’, अर्का चिकित्सक भन्छन् । भीडभाडले अस्पतालमा जात्रा लागेझैं देखिन्छ । ठेलमठेल हुन्छ । पढ्नेक्रम जारी राख्नुहोस्
Posted in स्वास्थ्य शिक्षा
श्रीमान श्रीमती बिच झगडा हुन्छ भने तपाईलाई हाइपोमेनिया रोग पनि हुन सक्छ ?
हाइपोमेनिया यस्तो रोग हो, जसम मानिसको मन अस्थिर रहन्छ । यस्ता मानिस बढी बोलि रहनु पर्ने हुन्छन । आफ्ना कुरामा जिद्धी गर्ने र भनेको नमान्ने अपशब्द वोल्ने, सानो कुरामा पनि बढी रिसाउने, मन सधै्र चन्चल रहने हुन्छ । यो रोग लागेको हो भनेर ठम्याउन गाह्रो नै हुन्छ । हाइपोमेनिया रोग लाग्दा श्रीमान श्रीमतीमा चर्को विवाद भएको पाइन्छ यति सम्मकि छुट्टा छुट्टै बस्न पुग्ने, बारम्बार कुट पिट भएको पनि भेटिएको छ ।
सबैभन्दा खतरा के छ भने यो रोग लागेको थाहनै हुदैन विस्तारै परिवारको एक सदस्य बढी रिसाउने, घमण्डी कुरा गर्ने, भनेको नमान्ने, तोडफोड गर्ने हुदै जानाले पछि मात्र यो रोग लागेको थाहा हुन्छ । सामान्य कुराकानीमा यो रोग लागेको पत्ता लगाउन सकिदैन ।
कल्पना २५ वर्ष महिला हुन अर्को विवाह भएको २ वर्ष भयो । अहिले उनि श्रीमान तथा परिवार संगै छिन उनि अहिले छिट्टै रिसाउने, जिद्धी गर्ने तर्क गर्ने, एउटा काममा स्थिर रहन सक्दिन श्रीमान तथा परिवारका अन्य सदस्य संग उनको भनाभन भई रहन्छ । उनि कहिले रिस खप्न नसकेर रुन्छिन, कहिले अरुलाई अपशब्द बोल्छीन । परिवारको सदस्य संग उनको सम्बन्ध टाढिदै गएको छ । कहिले काही उनि ठुला ठुला कुरा गर्छिन राति निन्द्रा राम्रो परदैन । श्रीमान संग दिनहु कलह भइरहन्छ । पढ्नेक्रम जारी राख्नुहोस्
अन्तर्राष्ट्रिय नेप्लिज ब्लड डोनर्सले गर्यो कार्यसमिति घोषण
काठमाडौँ, ७ वैशाख । नेपाली रक्तदाताहरुको अन्तर्राष्ट्रिय सस्था अन्तर्राष्ट्रिय नेप्लिज ब्लड डोनर्स (INBD) ले आफ्नो तेस्रो कार्यकालको लागि कार्यसमिति घोषण गरेको छ । अमेरिकामा केन्द्रिय कार्यलल रहेको आइएनबिडिले विश्वका २० मुलुकमा रक्तदान कार्यक्रम तथा रक्तदान सम्बन्धि जनचेतना मुलक कार्यक्रम गर्दै आएको सस्थाका प्रमुख संरक्षक एवं १६२ औं पटक रक्तदान गरिसकेका रक्तदान कार्यक्रमका अन्तर्राष्ट्रिय अभियान्ता अर्जुन प्रसाद मैनालीले बताउनु भयो ।
विश्वमा छरिएका नेपालीहरुलाइ रक्तदानमा अभिप्रेरित गर्दै रक्तदान कार्यक्रममा सहभागी गराउन सस्थाले महत्त्वपूर्ण भुमिका खेल्दै आएको छ । नयाँ कार्यसमितिले नेपालमा रक्तदान अभियानलाई सहयोग पुर्याउने उदेश्यले आफ्नो २ बर्षे कार्यक्रम ल्याउन लागेको सस्थाका अध्यक्ष तथा १४५ औं पटक रक्तदान गरिसकेका रक्तदान अभियान्त अजय सत्यालले बताउनु भएको छ । पढ्नेक्रम जारी राख्नुहोस्
‘छातीमा कडा दुखाई छ? हृदयघात हुन सक्छ’
सबै छातीका दुखाई हृदयघातका लक्षण भने होइनन् – डा.कृष्णप्रसाद अधिकारी, काठमाडौं
पुस ३, २०७३- मुटुको रगत बितरण गर्ने नसा अकस्मात बन्द भएर हृदयघात हुन्छ । छातीको कडा दुखाई यसको मुख्य लक्षण हो । छाती दुखाईसंगै बान्ता हुने, पसिना आउने, सास फेर्न गाह्रो हुने भएमा हृदयघात हुने सम्भावना अरु बढि हुन्छ । अमेरिकामा प्रत्येक २५ सेकेन्डमा एउटा हृदयघात हुन्छभने प्रत्येक एक मिनेटमा एक जनाको हृदयघातबाट मृत्यु हुन्छ । अमेरिकामा भन्दा दक्षिण एशियामा हृदयघात बढि हुने आंकलन छ । यस लेखमा हृदयघात हुनबाट कसरी जोगिने, कसरी हृदयघात समयमा नै पत्ता लगाउने र कसरी सही उपचार गर्ने ’boutमा संक्षिप्त जानकारी दिने प्रयास गरेको छु ।
छातीको दुखाई
छातीको दुखाई हृदयघातको प्रमुख लक्षण भएता पनि सबै छातीका दुखाईहरु हृदयघात होइनन् । अमेरिकामा छातीको दुखाई लिएर आउने ५० लाख विरामीमध्ये १२ लाखलाई हृदयघात भएको पाईयो । अर्थात प्रत्येक चारजना छातीको दुखाईको विरामीमध्ये सरदर एकजनालाई हृदयघात भएको हुन्छ । छातीका दुखाईको अन्य कारणहरुमा फोक्सो तथा पढ्नेक्रम जारी राख्नुहोस्
मधुमेह र मुख स्वास्थ्य
–
ग्रन्थीले निकाल्ने इन्सुलिनको कमी हुन गई वा यसले गर्ने काममा रोकावट आई खानामा भएको कार्बोहाइड्रेट शरीरले उपयोग गर्न नसक्दा रगतमा चिनी/ग्लुकोजको मात्रा बढ्ने कार्बोहाइड्रेटको दीर्घकालीन अवस्थालाई नै मधुमेह भनिन्छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले विश्वमा हरेक १० सेकेन्डमा १ व्यक्ति मधुमेही बन्ने र एकभन्दा बढीको मधुमेहजन्य जटिलताका कारण मृत्यु हुने गरेको बताएको छ । विश्व मधुमेह महासंघले सन् २०१५ मा विश्वभर ५० लाख मधुमेहीको मृत्यु भएको बताएको छ । पढ्नेक्रम जारी राख्नुहोस्
Posted in स्वास्थ्य शिक्षा
१०० मिटर हिड्दा पनि स्वास फुल्न थालेपछि दिमागमा घण्टी बज्यो
वजन घटाउने शुलभ तरीका जान्न पढ्नै पर्ने मेरो ६ महिने डाइट प्लानको विवरण- (नारायण बैद्ध)-कुवेत
नेपालमा हुँदा खाने ,पिउने र टिभी हेर्दै दिन बिताउने couch potato जीवनशैलीको मान्छे यता खाडीमा आएर कुर्सीमा बस्दै दिनभरी कम्प्युटर चलाउने उस्तै सहज(sedentary ) किसिमको दिनचर्या अवलम्बन गर्नुपर्ने भयो । फलस्वरूप , ५ फिट ८ इन्च उचाई भएको मेरो वजन ९३ केजि पुग्यो । एकतल्ला उक्लिन वा १०० मिटर हिड्नपर्दा पनि स्वास फुल्न थालेपछि दिमागमा घण्टी बज्यो ।त्यसपछि अधैर्य भएर तौल घटाउने उपाय खोज्न थाले । दसौं दिन गुगल गरे । सयौं साइटमा घोत्लिए
भुलेर पनि नगर्नुस् १० काम, मृगौला खत्तम हुन्छ
किडनी अर्थात मृगौला शरीरको निक्कै महत्वपूर्ण अंग मध्ये एक हो । यसले शरीरमा रगत सफा गर्ने देखि, हार्मोन बनाउने, खनिज सोक्ने, मुत्र उत्पादन गर्ने, टक्सिन अर्थात खराव पदार्थहरुलाई शरीरबाट निकाल्ने तथा एसिडको सन्तुलन बनाउने जस्ता काम गर्छ ।
यहाँ हामीले दैनिक जीवनमा गर्ने १० गल्तीको चर्चा गरिएको छ जसले मृगौलालाई हानी पुर्याउँछ । पढ्नेक्रम जारी राख्नुहोस्
Posted in सन्देश, स्वास्थ्य शिक्षा
